Χρόνης Αηδονίδης: «Τ’ αηδόνι της ανατολής»

Ο Χρόνης Αηδονίδης γεννήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 1928, στην Καρωτή, ένα χωριό κοντά στο Διδυμότειχο. Γιος του ιερέα Χρήστου και της Χρυσάνθης Αηδονίδη, είναι o δεύτερος από τα πέντε αδέλφια του. Στο χωριό του, στην Καρωτή, περνά τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια κι εκεί είναι που μαθαίνει τα πρώτα του τραγούδια και μυείται στον κόσμο της παραδοσιακής μουσικής, πρώτα από τη μητέρα του, που γνώριζε τα περισσότερα τραγούδια της Θράκης κι έπειτα απ' τους περιπλανώδιους μουσικούς που έπαιζαν στα πανηγύρια του χωριού του.

Μαθητής ακόμα, διδάσκεται βυζαντινή μουσική, από τον πατέρα του και μετά από τον δάσκαλο Μιχάλη Κεφαλοκόπτη. Όταν τελείωσε το οκτωτάξιο γυμνάσιο στο Διδυμότειχο, διορίστηκε ως κοινοτικός δάσκαλος σε ένα χωριό της βουλγαρικής μεθορίου, τα Πετρωτά. Το 1950 εγκαταστάθηκε με τους γονείς του στην Αθήνα, όπου συνέχισε και ολοκλήρωσε τις σπουδές του στη βυζαντινή μουσική, στο Ελληνικό Ωδείο, κοντά στο μεγάλο δάσκαλο Θεόδωρο Χατζηθεοδώρου. Το Μάρτιο του ίδιου χρόνου, προσλαμβάνεται στο Σισμανόγλειο Νοσοκομείο, όπου εργάζεται ως λογιστής, ενώ παράλληλα έχει ξεκινήσει και τις σπουδές του στα λογιστικά, στη σχολή "Πυρσός", τις οποίες θα ολοκλήρωσει δύο χρόνια αργότερα.

Στο Σισμανόγλειο, μια σημαντική συγκυρία θα του αλλάξει τη ζωή. Το 1953 o μεγάλος μας λαογράφος Πολύδωρος Παπαχριστοδούλου θα τον αναζητήσει και θα του προτείνει να συμμετέχει στην εκπομπή του "Θρακικοί Αντίλαλοι", στο κρατικό ραδιόφωνο. Παρότι στην αρχή ο Χρόνης Αηδονίδης θα διστάσει, λέγοντάς του "Με συγχωρείτε πολύ. Τα τραγούδια αυτά τα ξέρω, τα αγαπώ, αλλά...ντρέπομαι να τα πω. Θα με κοροϊδεύουν", στο τέλος όμως με τις συμβουλές και τις παραινέσεις του μεγάλου μας λαογράφου, θα αποφασίσει να λάβει μέρος σε αυτήν την προσπάθεια προβολής και διάδοσης της παραδοσιακής μας μουσικής.

Από τότε και με τη βοήθεια του Πολύδωρου Παπαχριστοδούλου, παίρνει μέρος στις εκπομπές του, συμμετέχοντας πολύ σύντομα ως μονωδός στη Χορωδία του Παντελή Καββακόπουλου. Αργότερα συμμετέχει και στη χορωδία του Σίμωνα Καρρά, ενώ από το 1957, αναλαμβάνει τακτική εβδομαδιαία εκπομπή στο ραδιόφωνο, προβάλλοντας το μουσικό θησαυρό της πατρίδας του, της Θράκης. Ήταν η πρώτη φορά που τα Θρακιώτικα τραγούδια ακούγονταν σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας.

Σήμερα ο Χρόνης Αηδονίδης έχει μια πλούσια δισκογραφία, με τα ωραιότερα τραγούδια της Θράκης, βόρειας, ανατολικής και δυτικής. Έχει λάβει μέρος σε εκατοντάδες εκδηλώσεις τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο Εξωτερικό (Αμερική, Αυστραλία, σε όλα τα κρατίδια της τέως Σοβιετικής Ένωσης, Ευρώπη).

Σημαντικό βήμα στην καλλιτεχνική του πορεία ήταν η ιδιαίτερα επιτυχής συνεργασία του με τον Γιώργο Νταλάρα, στο δίσκο "Τ' Αηδόνια της Ανατολής", το Μάρτιο του 1990. Οι παραδοσιακοί ήχοι, μέσω αυτής της συνεργασίας, άγγιξαν και ένα κοινό που έως τότε δεν είχε ασχοληθεί με το είδος αυτό. Ακολούθησαν συναυλίες, με μεγάλη απήχηση, όπως εκείνη της παρουσίασης του δίσκου αυτού στο Λυκαβηττο, αλλά και άλλες σε κάθε τόπο της Ελλάδας και στο Εξωτερικού. Η επιτυχία θα συνεχιστεί με μία ακόμη σημαντική έκδοση των πανεπιστημιακών εκδόσεων Κρήτης, το 1993. Ο διπλός δίσκος "Τραγούδια και σκοποί της Θράκης", συνοδευόμενος από ένα πλούσιο λαογραφικό υλικό και με τραγούδια αποκλειστικά ερμηνευμένα από το Χρόνη Αηδονίδη, θα συναγωνιστεί σε πωλήσεις και απήχηση τ' "Αηδόνια της Ανατολής".

Η παραδοσιακή μουσική της Θράκης είχε αποκτήσει πλέον ένα μεγάλο ακροατήριο από κάθε γωνιά της Ελλάδας και σύντομα, μερικά χρόνια αργότερα, επρόκειτο να αποκτήσει ένα επίσης μεγάλο ακροατήριο και από κάθε γωνιά της γης. Την πρωτοχρονιά του 2000, σε ένα παγκόσμιο τηλεοπτικό εορταστικό πρόγραμμα υποδοχής της νέας χιλιετίας, κάθε χώρα αναλαμβάνει να μεταδώσει με video-clip, μέσω δορυφορικής σύνδεσης, ένα τραγούδι, για να καλωσορίσει το νέο αιώνα. Η Ελλάδα την Ανατολή του 2000 την καλωσόρισε, στο Σούνιο, με τη φωνή του Χρόνη Αηδονίδη στα τραγούδια "Να 'μαν πουλί να πέταγα" και "Βασίλεψεν Αυγερινός". Το video -clip που απαθανάτισε αυτή τη συγκινητική στιγμή επιμελήθηκε ο γνωστός σκηνοθέτης Παντελής Βούλγαρης και μεταδόθηκε από την Κρατική Τηλεόραση. Έκανε τόση αίσθηση το άκουσμα των θρακιώτικων ήχων από τη φωνή του Χρόνη Αηδονίδη, ώστε από τότε πολλά τραγούδια του μεγάλου μας καλλιτέχνη ακούγονται στο εξωτερικό, στα ραδιόφωνα αλλά και ως σήματα σε εκπομπές ή και σε τηλεοπτικά διαφημιστικά σποτς σε χώρες της Ευρώπης.


Το 2001 ένα ακόμα σημαντικό βήμα θα φέρει το Χρόνη Αηδονίδη και πάλι στο προσκήνιο. Η συνεργασία του με τον Νίκο Κυπουργό, στο δίσκο "Τα μυστικά του Κήπου" θα ξαφνιάσει. Ένα νανούρισμα (το "Βλέφαρό μου"), σε στίχους της Λίνας Νικολακοπούλου, με ήχο παραδοσιακό αλλά και τη φρεσκάδα της πνοής της εποχής μας, θα κλέψει την παράσταση και θα αγαπηθεί όσο κανένα άλλο από τον κόσμο.

Το 2003, άλλη μια ιδιαίτερη συνεργασία, που κάνει αίσθηση, θα προστεθεί στο ενεργητικό του, με το δίσκο "Στης καρδιάς μου τ΄ανοιχτά", στην οποία θα συναντήσει τις μελωδίες του Παντελή Θαλασσινού σε δύο τραγούδια των: Ηλία Κατσούλη (Αχ κορμί ζωγραφιστό μου) και Χρυσόστομου Γελαγώτη (Κατερίνα Καρδερίνα). Το 2004, με το διπλό cd "Όταν οι δρόμοι συναντιούνται", ηχογραφεί για πρώτη φορά, μαζί με τη μαθήτριά του Νεκταρία Καραντζή, βυζαντινούς ύμνους. Παρότι ξεκίνησε το δρόμο της μουσικής από ψάλτης, ήταν η πρώτη φορά, με το cd αυτό, που παρέδωσε στη δισκογραφία δείγμα των εξαιρετικών ικανοτήτων και στο χώρο της Βυζαντινής Μουσικής.

Στην Ολυμπιάδα της Αθήνας του 2004, ο Χρόνης Αηδονίδης με τη γλυκολαλιά του καλωσόρισε τους ξένους φίλους μας, στην Τελετή Λήξης, με μοναδικό τρόπο, τραγουδώντας συγκινητικά το καθιστικό: "Φίλοι μ' καλωσορίσατε".


Το Πάσχα του 2005, συμμετείχε ως κεντρικό πρόσωπο σε καθημερινή επετειακή εκπομπή της ΕΤ1 που προβλήθηκε καθ' όλη τη διάρκεια της Μ. Εβδομάδας, με τίτλο: "ΕΠΙΚΡΑΝΘΗ", ψάλλοντας βυζαντινούς ύμνους της περιόδου, μαζί με τη μαθήτρια, συνεργάτη και καθ' ομολογία του ίδιου, διάδοχό του στο έργο του, Νεκταρία Καραντζή καθώς και τον καθηγητή βυζαντινής μουσικής, θεολόγο- φιλόλογο κ.Δημήτρη Βερύκιο. Στην εκπομπή συμμετείχαν, διαβάζοντας αναγνώσματα των ημερών, οι καταξιωμένοι ηθοποιοί: Γρήγορης Βαλτινός και Κοραλία Καράντη.

Ο Χρόνης Αηδονίδης σήμερα, με φωνή ακόμα πιο ώριμη αλλά και πιο γλυκιά και ευαίσθητη από εκείνη των νεανικών του χρόνων και με γνώση του "που πονάει το κάθε τραγούδι", όπως λέει ο ίδιος, συνεχίζει να προσφέρει στην παραδοσιακή μουσική του τόπου μας μεταφέροντας στις επόμενες γενιές το έργο του, μέσα από τη διδασκαλία του. Διδάσκει επίσης παραδοσιακό τραγούδι στο Χαλάνδρι, στο Ίδρυμα Ζήση και στο Κεντρικό Ωδείο (Κώστα Κλάββα) (όπου πέραν από παραδοσιακό τραγούδι, διδάσκει και βυζαντινή μουσική), ενώ είναι καλλιτεχνικός διευθυντής του Κέντρου Μελέτης Μουσικής Παράδοσης Θράκης, Μ. Ασίας και Ευξείνου Πόντου (τμήματος της Ε.Π.Α.Δ.Α.) ενώ είναι δημιουργός και εμπνευστής της ίδρυσης και λειτουργίας του Εργαστηρίου Παραδοσιακής Μουσικής του Δήμου Αλεξανδρούπολης, του οποίου είναι και καλλιτεχνικός διευθυντής. Είναι επίσης ιδρυτικό μέλος του "Αρχείου Ελληνικής Μουσικής", το οποίο έχει να επιδείξει μια πλούσια δραστηριότητα στο χώρο της λαογραφίας, με πολύ προσεγμένες εκδόσεις βιβλίων και cds από όλες τις περιοχές της Ελλάδας.

Ο Χρόνης Αηδονίδης έχει αφήσει το δικό του στίγμα στο χώρο της παραδοσιακής μουσικής. Οι σπάνιες ερμηνευτικές του ικανότητες, οι ιδιαίτεροι λαρυγγισμοί της βελούδινης φωνής του, το δημιουργικό του πνεύμα που τον οδήγησε να συνθέσει ξεχωριστές μελωδίες, είναι κάποια από τα χαρακτηριστικά που τον κάνουν να ξεχωρίζει και να θεωρείται σήμερα ως ο σημαντικότερος εκπρόσωπος της παραδοσιακής μας μουσικής και ως ο άνθρωπος που κατόρθωσε να απομακρύνει το παραδοσιακό τραγούδι από τα καταγώγια, όπου κάποτε το κατέτασσαν και να το οδηγήσει στο Ηρώδειο και στο Μέγαρο Μουσικής.



Περισσότερες λεπτομέρειες για τη βιογραφία, τη δισκογραφία καθώς και τις εμφανίσεις του Χρόνη Αηδονίδη, μπορείτε να βρείτε στην επίσημη ιστοσελίδα του: www.aidonidis.gr