Sunday, December 16, 2007

Αρχαιολογικός χώρος Μικρής Δοξιπάρας-Ζώνης

Σε απόσταση 8 χιλμ. από τον Κυπρίνο και μεταξύ των οικισμών Ζώνης και Μ. Δοξιπάρας βρίσκεται ο αρχαιολογικός χώρος Μικρής Δοξιπάρας-Ζώνης.


Ένα εντυπωσιακό αμαξοστάσιο της ρωμαϊκής εποχής, καύσεις νεκρών με τις αμάξες και τα άλογά τους και με όλο το διάκοσμο από αγγεία, κοσμήματα, χάντρες και χαλινάρια.

Στις αρχές του 2ου αι. μ.Χ. τέσσερα μέλη μιας πλούσιας οικογένειας γαιοκτημόνων που πέθαναν διαδοχικά, αποτεφρώθηκαν και ενταφιάστηκαν στο ίδιο σημείο, κοντά στο δρόμο που οδηγούσε από την Αδριανούπολη στη Φιλιππούπολη. Στην ίδια θέση κατασκευάστηκε σταδιακά μεγάλος τύμβος, για να διατηρηθεί ανά τους αιώνες ζωντανή η μνήμη των νεκρών.

Τα ευρήματα:

Στην περιοχή του τύμβου αποκαλύφθηκαν τα υπολείμματα των καύσεων τεσσάρων ατόμων, τριών ανδρών και μιας γυναίκας, που πέθαναν διαδοχικά. Όλες οι καύσεις πραγματοποιήθηκαν μέσα σε λάκκους, όπου είχαν συσσωρευτεί τα απαραίτητα για την αποτέφρωση του σώματος ξύλα. Μετά την ολοκλήρωση της καύσης, οι συγγενείς τοποθέτησαν μέσα στους λάκκους τα κτερίσματα, τα απαραίτητα δηλαδή δώρα των ζώντων προς τους νεκρούς, που θα τους συνόδευαν στη μετά θάνατον ζωή τους. Εκτός από τα απανθρακωμένα οστά των νεκρών και τα ξύλα, στις καύσεις εντοπίστηκαν πολλά οργανικά υλικά, όπως υπολείμματα δέρματος και υφάσματος, κομμάτια σχοινιού και φιτιλιού, απανθρακωμένα καρύδια και κουκουνάρια. Καθώς τα οστά δεν έχουν ακόμη εξεταστεί από ανθρωπολόγους, τα συμπεράσματα για το φύλλο των νεκρών στηρίζονται αποκλειστικά στο είδος των κτερισμάτων που τους συνόδευαν.

Οι άμαξες που βρέθηκαν στη Μικρή Δοξιπάρα – Ζώνη ήταν τα οχήματα με τα οποία μεταφέρθηκαν οι νεκροί στο χώρο ταφής. Οι πέντε άμαξες αποτελούν το πιο εντυπωσιακό εύρημα της ανασκαφής. Μαζί με τα υποζύγιά τους έχουν εναποτεθεί σε ρηχούς λάκκους, ανοιγμένους στο φυσικό έδαφος. Κάθε άμαξα είναι λίγο διαφορετική από τις άλλες τόσο στη διακόσμηση όσο και στα τεχνικά χαρακτηριστικά. Σε όλες διατηρούνται οι άξονες, τα σιδερένια στεφάνια των τροχών (επίσωτρα), τα συμπαγή σιδερένια περιαξόνια καθώς και τα υπόλοιπα λειτουργικά και διακοσμητικά στοιχεία. Σε δύο από αυτές διατηρούνται ίχνη και αποτυπώματα των ξύλων. Οι άμαξες χωρίζονται σε δύο ομάδες. Στην πρώτη ομάδα, που βρίσκεται στο δυτικό τμήμα του τύμβου, πολύ κοντά στην ταφή- καύση Β΄, ανήκουν οι δύο άμαξες (άμαξες Β΄και Γ΄). Δίπλα τους βρέθηκε και η ταφή δύο αλόγων (ταφή αλόγων Α').

Σε διάφορα σημεία του τύμβου βρέθηκαν επίσης περιοχές με υπολείμματα προσφορών προς τους νεκρούς. Στα σημεία αυτά εντοπίστηκαν στάχτες, οστά ζώων και σπασμένα πήλινα αγγεία. Στην αρχαιότητα, μετά την ταφή, οι συγγενείς συνήθιζαν να προσφέρουν προς τους νεκρούς υγρές προσφορές ( νερό, κρασί, γάλα, μέλι) ή τροφές σε τελετές που γίνονταν κοντά στους τάφους.

Ο ενταφιασμός αλόγων και αμαξών στην αρχαία Θράκη, έχει τις ρίζες του στα προιστορικα χρόνια. Tους νεκρούς, που ήταν μέλη μιας πλούσιας οικογένειας Θρακών, συνόδευαν πολλά αντικείμενα καθημερινής χρήσης, όπως αγγεία, ανάρια, υχνοστάτες, κιβωτίδια, κοσμήματα κ.α.

Η ανασκαφή:

Η έρευνα στον ταφικό τύμβο της Μικρής Δοξιπάρας-Ζώνης άρχισε το 2002 από τη ΙΘ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Θράκης, περιφερειακή υπηρεσία του Υπουργείου Πολιτισμού, με υπεύθυνους αρχαιολόγους τον Διαμαντή Τριαντάφυλλο, Διευθυντή τότε της Εφορείας και τη Δόμνα Τερζοπούλου.

Τα ευρήματα που ήρθαν στην επιφάνεια με τις ανασκαφές είναι από τα σημαντικότερα στον Έβρο.

Προοπτική Ανάδειξης του χώρου:

Επειδή το εντυπωσιακό σύνολο των καύσεων, των αμαξών και των αλόγων αποτελεί μοναδικό εύρημα για τον ελλαδικό χώρο το Υπουργείο Πολιτισμού αποφάσισε, το Νοέμβριο του 2003, τη δημιουργία εκθεσιακού χώρου στην περιοχή του τύμβου. Φορέας υλοποίησης της δημιουργίας του εκθεσιακού χώρου είναι το Ταμείο Διαχείρισης Πιστώσεων για την Εκτέλεση Αρχαιολογικών Έργων.

Το έργο συνεχίζεται με τη συντήρηση των αμαξών και των κτερισμάτων. Για να διατηρηθεί η ανασκαφική εικόνα των ευρημάτων, η οποία εντυπωσιάζει όλους τους επισκέπτες, αποφασίστηκε η τρισδιάστατη σάρωση καύσεων, αμαξών και αλόγων και η κατασκευή πιστών αντιγράφων σε φυσικό μέγεθος. Τα αντίγραφα αυτά θα τοποθετηθούν στις αντίστοιχες θέσεις, ενώ τα πρωτότυπα μετά τη συντήρηση και συγκόλλησή τους, θα εκτίθενται δίπλα σε ειδικές προθήκες. Θα γίνουν επίσης ανασυνθέσεις αμαξών, σύμφωνα με τα ανασκαφικά δεδομένα. Η έκθεση θα πλαισιώνεται με πλούσιο εποπτικό υλικό, το οποίο θα βοηθάει τον επισκέπτη να μεταφερθεί στην εποχή κατασκευής του τύμβου και να γνωρίσει την καθημερινή ζωή των κατοίκων της περιοχής, ειδικότερα δε τις δοξασίες και τα έθιμα που είχαν για το θάνατο.

Πρόσβαση:

Οι εργασίες στον τύμβο της Μικρής Δοξιπάρας-Ζώνης δεν έχουν ολοκληρωθεί και ο χώρος δεν έχει ακόμη διαμορφωθεί κατάλληλα για την υποδοχή επισκεπτών. Παρόλα αυτά από την αρχή της ανασκαφής αποφασίστηκε να γίνονται δεκτοί όλοι οι επισκέπτες, γεγονός που οδήγησε στην αθρόα προσέλευση επισκεπτών, από περιοχές της Θράκης, και από διάφορα μέρη της Ελλάδας και το εξωτερικό.

Ο επισκέπτης που θα αποφασίσει να έρθει στο χώρο της ανασκαφής, μπορεί να ακολουθήσει δύο δρομολόγια, είτε μέσω Διδυμοτείχου (33,5 χλμ), είτε μέσω Ορεστιάδας (30,6 χλμ.).

Στην πρώτη περίπτωση θα βγει από το Διδυμότειχο και θα ακολουθήσει τον επαρχιακό δρόμο προς Κυπρίνο. Αφού περάσει τα χωριά Ελληνοχώρι, Μάνη, Ευγενικό, Ελαφοχώρι και Δάφνη θα συναντήσει το χωριό Λάδη. Σε απόσταση 5χλμ. από τη Λάδη θα στρίψει δεξιά προς το χωριό Χελιδόνα και θα συνεχίσει προς το χωριό Μικρή Δοξιπάρα. Σε απόσταση 800μ. από τη Χελιδόνα θα δει στα αριστερά το εκκλησάκι του Κοσμά του Αιτωλού και την πινακίδα που δείχνει το δρόμο προς το χώρο της ανασκαφής.

Αν έρθει από Ορεστιάδα, θα πρέπει να ακολουθήσει τη διαδρομή προς το χωριό Βάλτος. Βγαίνοντας από την πόλη θα συναντήσει τα χωριά Ν.Πύργος, Λεπτή, Νεοχώρι και στο χωριό Βάλτος θα στρίψει αριστερά προς Χανδρά, Μεγάλη Δοξιπάρα, Μικρή Δοξιπάρα. Όταν φτάσει στη Μικρή Δοξιπάρα θα ακολουθήσει την πινακίδα προς Χελιδόνα. Σε απόσταση 1,7 χλμ θα βρεί το εκκλησάκι του Κοσμά του Αιτωλού και την πινακίδα που οδηγεί στο χώρο της ανασκαφής μετά από διαδρομή 1,7 χλμ. σε χωματόδρομο.

Χρήσιμες Πληροφορίες:

Οι ώρες επίσκεψης είναι 07.00-14.30 το χειμώνα και 07.00-17.00 το καλοκαίρι. Οι φύλακες του χώρου συνοδεύουν τον επισκέπτη μέσα στα στέγαστρα που έχουν κατασκευαστεί για την προστασία των αμαξών και των καύσεων. Για την επίσκεψη δεν απαιτείται εισιτήριο.

Για οργανωμένες εκδρομές με λεωφορεία θα πρέπει να προηγηθεί συνεννόηση στο τηλέφωνο: 25520 96033. Να σημειωθεί τέλος ότι, προς το παρόν, η πρόσβαση στο χώρο με λεωφορείο δεν είναι εύκολη τις ημέρες που έχει βρέξει πολύ (στην ανασκαφή οδηγεί χωματόδρομος μήκους 1,7 χλμ.).


Περισσότερες Πληροφορίες για τον Αρχαιολογικό χώρο Μικρής Δοξιπάρας-Ζώνης μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα: http://www.mikridoxipara-zoni.gr

Μπορείτε τέλος να επικοινωνήσετε στη διεύθυνση των γραφείων του έργου στην Ορεστιάδα: Σωτ. Τσερκέζη 2, 68200, Ορεστιάδα, στο τηλέφωνο 25520 28060 ή στέλνοντας e-mail στην ηλεκτρονική διεύθυνση: tdpeaedz@hol.gr.


{ Πηγή: Ιστοσελίδα Δήμου Κυπρίνου και Αρχαιολογικού Χώρου Μικρής Δοξιπάρας-Ζώνης: http://www.mikridoxipara-zoni.gr }

1 comment:

Περιηγητής said...

Αγαπητέ κε Νικολαϊδη

Η ευαισθησία σας και η αγάπη για την περιοχή, σας είναι έκδηλη στα κειμενα σας. Μοιράζομαι τα συναισθήματα αυτά, διότι μεγάλωσα στον Έβρο και συγκεκριμένα στον Κυπρίνο. Βέβαια λείπω τώρα 30 χρόνια και ζω στην Καβάλα, αλλά κάθε χρόνο επισκέπτομαι τα "παιδικά μου λιμέρια".
Τον αρχαιολογικό χώρο που περιγράφετε, επισκέφθηκα πριν τέσσερα χρόνια και πράγματι εντυπωσιάστηκα από τα ευρήματα. Παρόλο που δεν υπήρχε ειδικός να μας εξηγήσει και τον ρόλο αυτό ήχαν αναλάβει οι δύο φύλακες της ανασκαφής (τότε), η εικόνα με συνεπήρε και ακόμη είναι έντονη στην μνήμη μου. Ο Έβρος και ειδικότερα ο βόρειος Έβρος, έχει ανάγκη από προβολή και έξοδο από την λήθη, η ανασκαφή αυτή μπορεί και πρέπει να προβληθεί και να βοηθήσει στην εξέλιξη του τόπου. Θα χαρώ να επισκεφθείτε το δικό μου ιστολόγιο (Περιηγητικόν δελτάριον,) που βέβαια είναι πολύ λιτό σχετικά με το δικό σας, αλλά στο ίδιο πνεύμα, θα ήθελα να πιστεύω. Καλό βράδυ.